گاز L.P.G (Liquefied Petroleum Gas) گاز مايع كه بصورت مخفف LPG ناميده مي شود عمدتاً از دو تركيب هيدروكربني پروپان و بوتان با فرمول شيميايي C4H10, C3H8 تشكيل شده است. بوتان خود شامل دو تركيب ايزوبوتان ونرمال بوتان است. LPG كه معمولاً در برخي نقاط دنيا به نام تركيب عمده آن، پروپان، نيز شناخته مي شود بعنوان محصول فرعي فرآيندهاي تصفيه و توليد گاز طبيعي و پالايش نفت خام توليد مي شود. در آمريكا L.P.G عمدتاً از 90% پروپان، 5/2% بوتان و هيدروكربنهاي سنگين و مقدار كمي نيز اتان و پروپلين تشكيل شده است. اولين بار در سال 1910 توسط دكتر والتر اسنلينگ توليد شد.
این گاز در دمای ۲۱ درجه سلسیوس تحت فشار حداکثر ۸ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع به مایع تبدیل میشود. و در زمان تولید فاقد رنگ و بو و حتی مزهاست که برای ایمنی بیشتر به آن ترکیبات گوگرد دار به نام مرکپتان( شامل اتیل مرکپتان و متیل مرکپتان)در پالایشگاه اضافه میشود.
این گاز به دلیل این که به سادگی قابل حمل و نقل است در بسیاری از مکانهایی که استفاده از منابع دیگر سوخت در خانهها جهت اجاغ گازها و وسایل گرمایشی، کارخانهها جهت سوخت کورهها و مشعلها ( و در بعضی از آنها جهت سوخت دوم)، آشپزخانههای صنعتی و تجاری، سیستم جرقه زن (IGNITION) توربینهای گازی در نیروگاههای سیکل ترکیبی سوخت دوم برای خودروها
موارد کاربرد گاز L.P.G:
مصارف خانگی
اکثر مردم به ال پی جی گاز مایع میگویند که در سیلندرهای قابل حمل ۵۰ کیلویی ، ۱۱ کیلویی و ۲ کیلویی(پیکنیکی) در ایران به فروش میرسد.( قبل از این که شهرها لوله کشی گاز طبیعی شوند عمده مصرف خانهها برای اجاقها و در زمان بی برقی برای روشنایی، گاز مایع سیلندری بود که بعد از لوله کشی شبکه گاز طبیعی برای هر خانه، دیگر کمتر در خانهها استفاده میشود.)
صنایع کوچک
در صنایع کوچک که مصرف کننده صنعتی نمی تواند هزینه نصب مخازن بزرگ گاز را تامین نماید و یا مکان نصب این مخازن را ندارد از سیلندرهای ۵۰ کیلویی که قابل حمل است استفاده کرده و آن را در خارج از ساختمان به لوله کشی گاز ساختمان وصل می کند.
مصارف صنعتی
برای مصارف صنعتی از ال پی جی (LPG) در مخازن بزرگتری که در محل تولیدی صنعتی نصب شدهاست استفاده میشود. این مخازن به وسیله ماشینهای حمل گاز مایع (گاز کش) مستقیم از پالایشگاه و یا شرکتهای توزبع گاز مایع پُر میشوند.
ظرفیتهای استاندارد مخازن گاز مایع صنعتی
مخازن بر اساس اندازه ظرفیت آبی آن ( مقدار آبی که در آن جای میگیرد) به صورت استاندارد به ظرفیتهای زیر تقسیم میشود.
۱۲۵ گالن، ۲۵۰ گالن، ۵۰۰ گالن، ۱۰۰۰ گالن، ۱۵۰۰ گالن، ۲۰۰۰ گالن، ۳۰۰۰ گالن، ۶۵۶۵ گالن، ۹۸۰۰ گالن، ۱۲۰۰۰ گالن، ۲۰۰۰۰ گالن، ۳۰۰۰۰ گالن
این مخازن بغیر از ۱۲۵ و ۲۵۰ گالنی آن، همگی به صورت استوانهای بوده و همگی شامل بدنه مخزن و دو عدسی برای کلگی آن میباشد. و در مخازن ۹۸۰۰ گالن به بالا دریچهای آدم رو (MANHOLE) برای آن در نظر گرفته شدهاست.